Column voetbalvader Marc Oosterhout: Agile

"Weet je al of je in de basis staat?", vraag ik mijn dochter. "Nee", antwoordt ze. "Geen idee?" "Nee." "Kondigt de trainer niet vooraf aan wie er speelt?" "Nee." "Bespreek je dat niet vooraf op de training?" "Nee." "Overleg je dan niet over je positie?" "Nee." "Helemaal niet?" "Nee." Ik schreef het al eens, mijn dochter Rosa is een vrouw van weinig woorden. En ook niet het type dat haar wensen kenbaar maakt.

"Weet de trainer dan wel wat jij wilt?" Rosa haalt haar schouders op alsof het haar niet kan schelen. Maar ik weet wel beter. Natuurlijk vindt ze het heel belangrijk dat ze in de basis staat. Linkshalf bij voorkeur. En natuurlijk wil ze daar zeker van zijn. Maar zo gaat het niet in het voetbal. De trainer houdt de kaarten tegen de borst tot vlak voor de wedstrijd. Dat houdt de spelers gretig is de aanname. Tja, zo kun je het zien. Maar ik denk dat het spelers vooral onzeker maakt. Rosa in ieder geval wel.

Gelukkig is Rosa niet de enige. Zo las ik laatst dat topspits Gareth Bale van Real Madrid, vlak voor de wedstrijd van trainer Zidane hoorde of hij wel of niet mocht spelen. Dit jaar zat hij nogal eens op de bank. Zo gaat het in het voetbal. Of je nu een sterspeler bent of niet, de trainer is de baas. Gareth zoekt inmiddels een andere club. Maar of het daar beter zal zijn, is maar zeer de vraag.

In het amateurvoetbal is het niet anders. ‘Voor de wedstrijd van aanstaande zaterdag zijn de volgende spelers uitgenodigd…’ las ik laatst in een mail van de trainer. Ik stelde me voor dat ik op zondagavond een mail stuur naar onze medewerkers met de tekst: ‘Deze week zijn de volgende medewerkers uitgenodigd om te komen werken...’ Ik heb het nog nooit geprobeerd, maar ik denk dat ze me voor gek zullen verklaren. Ik betwijfel of de medewerkers er gretiger van worden. Ik denk eerder onzeker. Het is waarschijnlijker dat ze op zoek gaan naar een nieuwe werkgever. Net als Gareth Bale.

Ik mijmerde nog even verder over de vergelijking tussen voetballers en medewerkers. Heeft u wel eens van ‘agile’ werken gehoord? Agile is tegenwoordig het toverwoord in organisaties. Alles moet en zal agile zijn om organisaties wendbaar te maken. Het is de sleutel om je snel aan te passen aan de grillen van de markt.

Het belangrijkste kenmerk van agile werken is gelijkwaardigheid, ofwel het ontbreken van hiërarchie. Teams die agile werken zijn zelf-organiserend en nemen zelf beslissingen. Eigen verantwoordelijkheid dus. Met de trainer als scrummaster - ook zo’n modewoord uit het agile idioom -, de man of vrouw die het proces begeleidt, maar niet de baas is. De macht is aan het zelfsturende team.

Ik stelde me voor hoe het zou zijn als agile de norm zou zijn in het moderne voetbal. Dat de spelers zelf verantwoordelijk zijn voor het spel wat ze spelen. Dat ze zelf de opstelling zouden bepalen. Wie er op welke plek in de basis staat. En wie niet. Hoe het aanvalsplan er voor de wedstrijd uitziet. En hoe ze dit plan tijdens de wedstrijd bijsturen om te winnen. Een zelf-organiserend voetbalteam, waarin staf en spelers samen de regie hebben. Zonder baas. Misschien een mooi experiment om het Nederlandse voetbal nieuw elan te geven. Ik bedoel, als ABN AMRO en KPN er succesvol mee zijn, waarom zou het dan niet werken voor het Nederlandse voetbal?

"Toch mooi een plek in de basis", zeg ik. Rosa lacht. "Lekker gespeeld ook." "Ja, leuk om linksvoor te spelen. Irma (de trainer) had goed gezien dat ik linksvoor het best kon doorkomen." Wat een goede trainer al niet kan doen.